دسترس‌پذیری می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما با پیشرفت رباتیک، تغییرات زیادی در دنیای دسترس‌پذیری در پیش است. ربات‌های کمکی نه تنها در حال حاضر کمک می‌کنند؛ بلکه آینده‌ای را می‌سازند که در آن فناوری موانع را برمی‌دارد.
پلی برای کاهش شکاف دسترس‌پذیری از طریق فناوری
طبق گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO)، حدود ۱.۳ میلیارد نفر یا ۱۶٪ از جمعیت جهانی با نوعی از ناتوانی زندگی می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود که این آمار با افزایش سن جمعیت بیشتر شود. با افزایش تقاضا برای ربات‌های کمکی، شرکت‌ها و محققان در تلاش هستند تا راه‌حل‌های نوآورانه‌تری برای مقابله با چالش‌های دسترس‌پذیری پیدا کنند.
هیچ‌گاه در تاریخ ما زمان بهتری برای بهره‌مندی از حمایت و مزایای ربات‌ها نبوده است، به ویژه برای افرادی که نیازهای دسترس‌پذیری دارند، به لطف پیشرفت‌های فناوری در دهه‌های اخیر. آنچه با پروتزها و ویلچرهای رباتیک ابتدایی آغاز شد، اکنون به ابزارهایی تبدیل شده است که در جراحی، فیزیوتراپی و موارد دیگر استفاده می‌شوند. نباید از هوش مصنوعی تجسمی غافل شویم، که به ربات‌ها اجازه می‌دهد از تعاملات و محیط خود بیاموزند.
ربات‌ها فناوری‌های کمکی (شامل کمک‌های شخصی‌شده) را فراهم می‌کنند که به افراد با نیازهای دسترس‌پذیری کمک می‌کند تا کارهای روزمره خود را بدون نیاز به کمک دیگران انجام دهند. این نه تنها کارایی را افزایش می‌دهد، بلکه احترام به نفس و اعتماد به نفس شخصی را نیز بالا می‌برد. برخی از عملکردهایی که این سیستم‌های رباتیک فراهم می‌کنند شامل بازخورد حسی، حرکت خودکار و ارتباط است.
نکته: در حال حاضر، همه ربات‌ها نیاز به کمک انسانی را از بین نمی‌برند. بسیاری از دستگاه‌ها و ربات‌های کمکی هنوز برای انجام وظایف پیچیده‌تر به نظارت یا حمایت نیاز دارند.
زندگی روزمره با کمک ربات‌های کمکی
وظایفی مانند استحمام، تمیزکاری و برقراری ارتباط، همگی از وظایف ضروری هستند. اما برای افرادی که با چالش‌های دسترس‌پذیری مواجه‌اند، این کارها ممکن است دشواری‌هایی به همراه داشته باشد. با این حال، فعالیت‌های روزمره‌ای مانند این‌ها از جمله مسائلی هستند که ربات‌های کمکی می‌توانند در رفع چالش‌های دسترس‌پذیری کمک کنند. با عرضه محصولات جدید توسط شرکت‌های رباتیک، این امکان روز به روز بیشتر می‌شود.
شرکت‌هایی مانند Kinova با ربات بازوی پیشرفته خود به نام JACO، امکانات جدیدی را فراهم می‌کنند که به افراد با نیازهای دسترس‌پذیری کمک می‌کند تا وظایف روزانه خود را انجام دهند. این بازوی رباتیک می‌تواند با استفاده از کامپیوتر یا جوی استیک کنترل شود. ربات‌های بازوی دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به شما در گرفتن اشیاء کمک کنند و به طرز شگفت‌انگیزی مؤثر به نظر می‌رسند.
پینیکس: یک اسکلت بیرونی سبک و قدرتمند برای بازیابی تحرک
اسکلت بیرونی پینیکس که برای کمک به افراد مبتلا به آسیب نخاعی طراحی شده است، توسط شرکت SuitX، که از آزمایشگاه رباتیک و مهندسی انسان در دانشگاه کالیفرنیای برکلی جدا شده است، برای بازگرداندن تحرک توسعه یافته است. این دستگاه به کاربران اجازه می‌دهد با سرعت‌هایی تا ۱.۱ مایل در ساعت راه بروند و وزن آن ۲۷ پوند است. این امر اثربخشی و ایمنی دستگاه را برای تمامی کاربران نشان می‌دهد و در عین حال استقلال عملکردی در حرکت را به ارمغان می‌آورد.
آسان‌تر کردن تجربه در فرودگاه‌ها با فناوری‌های کمکی
فرودگاه‌ها مکان‌های شلوغی هستند، با صف‌های طولانی، چیدمان‌های پیچیده و گاهی جریان مسافر نامناسب. این وضعیت برای افرادی که نیازهای دسترس‌پذیری دارند چقدر سخت‌تر است؟ صندلی چرخ‌دار هوشمند WHILL می‌تواند به کاهش ناراحتی‌ها کمک کند، نه تنها در فرودگاه‌ها بلکه در سایر فضاهای عمومی نیز. این صندلی چرخ‌دار برقی با اندازه جمع و جور و سواری روان، مسافران را در داخل فرودگاه جابجا کرده و راحتی و استقلال را فراهم می‌کند. همچنین چمدان‌های رباتی وجود دارند که می‌توانند در فرودگاه شما را دنبال کنند. دیگر نیازی به حمل چمدان‌های سنگین نیست.
ربات‌ها برای همراهی اجتماعی
انسان‌ها نیاز به ارتباط با دیگر انسان‌ها دارند. این امر برای رفاه عاطفی و روانی شما ضروری است. برخی از ناتوانی‌ها می‌توانند موانعی برای فعالیت‌های اجتماعی ایجاد کنند، همچنین انجام فعالیت‌هایی که نیاز به عملکرد کامل بدن دارند، مانند شنا در ساحل. اما برخی از این فشارها با کمک ربات‌های پیشرفته امروزی که به طور خاص برای این منظور طراحی شده‌اند، قابل کاهش هستند. این پیشرفت‌ها مدیون ذهن‌های هوشمند و شرکت‌هایی است که پشت این فناوری‌ها هستند.
با ربات‌های هوشمندی مانند پپر، همراهی و تعامل اجتماعی اکنون برای افرادی که به آن نیاز دارند، به واقعیت تبدیل شده است. این ربات‌ها قادر به شناسایی و واکنش به احساسات انسانی هستند و می‌توانند در مکالمات شرکت کرده و حتی حمایت عاطفی ارائه دهند. در واقع، این ربات‌ها امروز در خانه‌های سالمندان شروع به استفاده شده‌اند تا به کمبود نیروی انسانی کمک کرده و مراقبت بهتری فراهم کنند.
یک مطالعه از موسسه ملی بهداشت روان نشان می‌دهد که انزوا اجتماعی عواقب جدی برای سلامت روانی شما به همراه دارد، همچنین خطر اضطراب و افسردگی را افزایش می‌دهد. باید از ربات‌های هوشمند کمکی به خاطر کاهش این مشکلات جدی تشکر کرد، زیرا فرصتی برای تعامل و همراهی فراهم می‌کنند. به نظر می‌رسد که ربات‌های حیوانات خانگی نیز ممکن است دوباره به بازار برگردند.
دسترسی بیشتر به مراقبت‌های بهداشتی و کمک‌های پزشکی
این ربات‌ها نه تنها در زمینه تحرک و سایر جنبه‌های زندگی به افراد با نیازهای دسترس‌پذیری کمک می‌کنند، بلکه در محیط‌های پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی نیز نقش دارند. در نتیجه، رفاه بیماران به خوبی تأمین می‌شود.
دقت بیشتر در مراحل پزشکی با ربات‌های جراحی
وقتی صحبت از فرآیندهای پزشکی می‌شود، دقت امری حیاتی است، مانند جراحی‌ها، و ربات جراحی مانند داوینچی از شرکت Intuitive Surgical در این زمینه عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد. این ربات کمک‌های دقیق و قابل اعتمادی به جراحان در مراحل پیچیده پزشکی ارائه می‌دهد که به طور چشمگیری توانایی جراح را در دقت و کنترل افزایش می‌دهد. اگرچه این فناوری رباتیک در حال حاضر در تمام بیمارستان‌ها استفاده نمی‌شود، ممکن است در بازدید بعدی شما از بیمارستان، ربات‌ها را ببینید (خواه برای کمک در پذیرش یا تحویل دارو).
لوکومات: سیستم رباتیک برای توانبخشی فیزیکی
لوکومات یک سیستم رباتیک است که در فیزیوتراپی استفاده می‌شود. این سیستم یک روند توانبخشی بسیار интенсив فراهم می‌آورد که قدرت عضلانی را افزایش می‌دهد و دامنه حرکات مفاصل را بهبود می‌بخشد، که به نوبه خود به بهبود تحرک کمک می‌کند. برای کسانی که ظرفیت فیزیکی کمتری دارند، لوکومات می‌تواند با تلاش کمتر، تعداد قدم‌های بیشتری را فراهم کند و حرکات طبیعی‌تری را ارائه دهد که می‌تواند بر اساس بدن و نیازهای فیزیکی شما تنظیم شود.
آینده ربات‌های کمکی
با پیشرفت فناوری، آینده ربات‌های کمکی روشن‌تر به نظر می‌رسد. محققان در حال آزمایش پیشرفت‌های هوش مصنوعی هستند که به ربات‌ها این امکان را می‌دهند تا به سرعت خود را با نیازهای هر فرد تطبیق دهند (هوش مصنوعی تجسمی). به عنوان مثال، برنامه‌های کامپیوتری به ربات‌هایی مانند جاکو کمک می‌کنند تا علایق و حرکات کاربر را یاد بگیرند و استفاده‌ای روان‌تر و طبیعی‌تر داشته باشند.
ایده‌های جدید در دنیای ربات‌های کمکی
یک ایده جدید دیگر استفاده از رابط‌های مغز و کامپیوتر (BCI) است که به افراد با محدودیت‌های حرکتی شدید این امکان را می‌دهد که با افکار خود ربات‌ها را کنترل کنند. بله، درست است. یک کامپیوتر که روزی می‌تواند افکار شما را تفسیر کند. شرکت‌هایی مانند Neuralink و تیم‌های دانشگاهی در حال پیشرفت‌های عمده در این زمینه هستند و مسیر را برای ارتباط آسان‌تر انسان و ربات هموار می‌کنند. این روند روز به روز بهتر خواهد شد.
ربات‌های نرم ساخته شده از مواد انعطاف‌پذیر به نظر می‌رسند که احتمال بیشتری برای توسعه دارند. در مقایسه با ربات‌های قدیمی و سخت، اسکلت‌های بیرونی نرم و دستگاه‌های کمکی حرکات ملایم‌تر و طبیعی‌تری ارائه می‌دهند که ناراحتی را کاهش داده و تحرک را افزایش می‌دهند. این مواد بهتر با بدن سازگار می‌شوند، یعنی فشار کمتری به بدن وارد می‌شود و تجربه‌ای شهودی‌تر برای کاربر فراهم می‌کنند. با پیشرفت این فناوری، ممکن است اسکلت‌های بیرونی تولید شوند که تقریباً مانند پوست دوم احساس شوند و پشتیبانی را با راحتی ترکیب کنند.
فراتر از کمک‌های حرکتی، دستیارهای صوتی هوش مصنوعی و ربات‌های شخصی ممکن است به زودی نقش بزرگ‌تری در خانه‌های هوشمند ایفا کنند و به افراد کمک کنند تا دما را تنظیم کنند، وسایل خانگی را کنترل کنند یا حتی آشپزی کنند. درست است که فناوری خانه‌های هوشمند مانند الکسا و جاروبرقی‌های رباتی وجود دارد، اما رباتیک با ارائه کمک‌های فیزیکی، نه تنها دستورات صوتی، گامی فراتر برداشته است. تصور کنید رباتی که فقط یادآوری نمی‌کند که شام را از فر بیرون بیاورید، بلکه این کار را برای شما انجام می‌دهد. شاید روزی این تبدیل به واقعیت شود.
اما همیشه چالش‌هایی وجود دارد
اگرچه پیشرفت‌ها برای افراد با نیازهای دسترسی با ادغام رباتیک در حوزه فناوری‌های کمکی امیدوارکننده است، اما چالش‌های زیادی هم وجود دارد. هزینه‌های تحقیق، توسعه و تولید سیستم‌های رباتیکی به معنای یک چیز است—هزینه بالا. مهم است که این فناوری‌ها برای کسانی که نیازهای دسترسی دارند، در دسترس‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر شوند، که این امر می‌تواند از طریق تولید مقیاس‌پذیر، پوشش بیمه و یارانه‌ها محقق شود و در نهایت هزینه‌ها را کاهش دهد. درست مانند هر توسعه فناوری دیگر که در مراحل ابتدایی خود قرار دارد، موفقیت عملیاتی روزی قابل دستیابی خواهد بود (یا حداقل امیدواریم که این‌طور باشد).
امروز، فناوری‌های کمکی—از جمله رباتیک—در حال تغییر دسترسی به روش‌های نوآورانه هستند. این موضوع به ویژه برای افراد با نیازهای دسترسی صادق است، که به آنها در انجام کارهای روزمره کمک می‌کند. این ربات‌ها همچنین حمایت غیرقابل انکاری در حوزه پزشکی ارائه می‌دهند و روش‌های جدیدی برای بهبودی بیماران پیش می‌برند. چه کسی می‌داند که آینده در زمینه دسترسی چه چیزی را برای ما به همراه خواهد داشت؟
