زیست شناسان تکاملی ادعا می کنند که زندگی روی زمین تقریباً ۴ میلیارد سال پیش با پیدایش باکتری های تک سلولی آغاز شده و به تدریج جای خود را به موجودات پیچیدهتر می دهد. طبق همین برنامه زمانی تکاملی، اولین موجودات پیچیده به شکل قارچ، جلبک، سیانو باکتری و اسفنج، در دوران نئوپروتروزوئیک (حدود ۸۰۰ میلیون سال پیش) ظهور کردند. آیا حیوانات صدها میلیون سال زودتر از آنچه تصور می شد وجود داشته اند؟
با توجه به یافته های اخیر در قطب شمال، به نظر می رسد که اسفنج ها صدها میلیون سال زودتر از آنچه تصور می کردیم در اقیانوس های زمین وجود داشته اند!
این یافته ها توسط پروفسور الیزابت ترنر از دانشگاه لورنتین انجام شد که بقایای فسیل شده اسفنج هایی با ۸۹۰ میلیون سال عمر، کشف کرد. در صورت تأیید، این نمونه ها پیش از قدیمی ترین اسفنج های فسیل شده به ۳۵۰ میلیون سال قدمت، وجود داشته اند.
به طور خلاصه، اسفنج ها شکل های ساده زندگی و یکی از اولین اشکال زندگی چند سلولی هستند. شواهد ژنتیکی اسفنج های مدرن نشان می دهد که اولین اسفنج ها در دوران نئوپروتروزوئیک (حدود ۱۰۰۰ تا ۵۴۱ میلیون سال پیش) پدیدار شده اند اما بقایای فسیل شده این دوره فاقد آن است.
این بقایای فسیل شده در ظاهر کرم مانند بوده و احتمالاً در حضور باکتری های رسوب دهنده کلسیم کربنات شکل گرفته است. این ساختارها شباهت زیادی به اسکلت های فیبری دارند که در اسفنج شاخی مدرن مشاهده شده اند.
ترنر برای چندین دهه در مورد این نمونه ها گیج شد و به طور دوره ای برای جمع آوری نمونه های بیشتر به کوههای مکنزی باز می گشت. سپس، بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱، محققان تحقیقی منتشر کردند که نشان می داد چگونه فسیل های مشابهی می توانند از اسفنج های شاخی تشکیل شده باشند.
این امر باعث شد ترنر به این نتیجه برسد که فسیل های کرم مانند ممکن است در حضور میکروب ها شکل نگرفته باشند اما نتیجه اسفنج هایی بوده اند که ۸۹۰ میلیون سال پیش وجود داشته اند. این نتایج نشان می دهد که تکامل حیوانات اولیه می تواند مستقل از “رویداد اکسیژن رسانی بزرگ” اتفاق بیفتد. رویدادی که حدود ۲.۴ تا ۲ میلیارد سال پیش زمانی آغاز شد که فتوسنتز دی اکسید کربن اتمسفر را متابولیزه کرد و توانست اکسیژن مولکولی کند.
بدیهی است که برای تأیید نتیجه گیری های ترنر و پاسخ به این پرسش که آیا حیوانات صدها میلیون سال زودتر از آنچه تصور می شد وجود داشته اند، به آزمایش بیشتری نیاز است و احتمالاً برای مقایسه باید نمونه های بیشتری از منطقه تهیه شود.
مانند همیشه، بازسازی تاریخ زمین و تکامل بیولوژیکی کار سختی است. اما با هر کشف جدید، اسرار نحوه ظهور و تکامل حیات در سیاره ما به آرامی از بین می رود. این پیگیری مداوم همچنین به جستجوی ما برای حیات در نقاط دیگر منظومه شمسی و (در نهایت) جهان کمک می کند.