بیش از یک قرن است که سرب جز جدا ناپذیری از بنزین بوده است. با استفاده الجزایر از آخرین ذخایر بنزین سربی خود در ماه ژوئیه آیا می توان گفت استفاده از سرب در بنزین متوقف شده است؟
برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد بیش از ۱۹ سال در تلاش بوده است تا استفاده از سرب در بنزین را در سراسر جهان حذف کند. اجرای موفقیت آمیز ممنوعیت بنزین سرب دار یک نقطه عطف بزرگ برای سلامت جهانی و محیط زیست ما است.
بر اساس برآورد سازمان ملل متحد، حذف جهانی سوخت سرب دار، سالانه به دلیل بهبود سلامت، کاهش میزان جرم و جنایت و جلوگیری از بیش از ۱.۲ میلیون مرگ زودرس باعث ۲.۴۴ تریلیون دلار صرفه جویی شده است.
تاریخچه استفاده از سرب در بنزین
در سال ۱۹۲۱، محققان جنرال موتورز دریافتند که افزودن ترکیبی به نام سرب تترا اتیل به بنزین می تواند عملکرد موتور را بهبود بخشد. مواد افزودنی دیگری نیز وجود داشت که می توانستند همان نقش را ایفا کنند و ضرر کمتری هم داشته باشند؛ امروزه اتانول به طور گسترده ای به عنوان جایگزین بسیار ایمن تر مورد استفاده قرار می گیرد.
به هر حال محققانی که برای خودروسازان، شرکت های نفتی و غول های شیمیایی کار می کردند معتقد بودند که عموم مردم از سطوح کم سرب در بنزین آسیب نمی بینند.
به طرز فاجعه باری معلوم شد که این عقیده بسیار غلط بوده است. کودکان حتی در برابر مقدار کمی از سرب آسیب پذیر هستند و استفاده از بنزین سربی با ضریب هوشی پایین و نرخ بالای جرایم خشونت آمیز مرتبط است. قرار گرفتن در معرض سرب باعث بیماری های قلبی، سرطان و سایر بیماری ها می شود.
نقطه عطفی که مدت ها در انتظار آن بودیم
اکنون یک قرن پس از توسعه و ۵۰ سال پس از ایجاد ضررها و خسارات جبران ناپذیر، استفاده از سرب در بنزین – حداقل به عنوان سوخت قانونی برای وسایل نقلیه خیابانی – دیگر وجود ندارد.
راب دو یونگ، رئیس واحد حمل و نقل پایدار سازمان ملل، از سال ۲۰۰۲ در تلاش برای خنثی سازی بنزین با سرب کار می کرد. این بدان معناست که افرادی را که تا به حال از سوخت های سرب دار استفاده می کردند متقاعد کند تا پول بیشتری را برای بنزین سالم تر بپردازند.
او می گوید اکثریت قریب به اتفاق کشورهای در حال توسعه طی یک دهه روند حذف سرب را پذیرفتند. اما تعداد انگشت شماری از کشورها به ویژه الجزایر، عراق، یمن، میانمار، کره شمالی و افغانستان همچنان در حال استفاده از بنزین سربی بودند.
وی دلیل استفاده این کشورها را در دو مورد اصلی توضیح می دهد. اول اینکه کشورهایی مانند عراق، افغانستان و یمن در جنگ بوده اند. او می گوید: “انجام این کار در این کشورها آسان نیست و آنها اولویت های دیگری دارند.”دلیل دوم وجود فساد در سیستم حکومتی این کشورها است.