ترانزیت کالا به معنی انتقال کالا تحتنظر گمرک از کشوری به کشور دیگر است، ارسال کالا از خریدار به فروشنده به صورتی که محصولات و کالاهای موردنظر هنوز به دست خریدار نرسیده باشد را ترانزیت کالا مینامند. کشورهایی که معمولاً واردات زیادی در سال انجام میدهند و توانایی تولید کالاهای مختلف را ندارند، معمولاً با کشورهایی معامله میکنند که هزینه ترانزیت و حملونقل و باربری آنها بهصرفهتر باشد این روش ازنظر اقتصادی ضرر و زیان کمتری را به آنها وارد میکند. کشورهایی که در حوزه ترانزیت و حملونقل کالا جزء فعالین بینالمللی هستند هزینه حملونقل ارزانتری نسبت به سایر کشورها برای ترانزیت دریافت میکنند.
ترانزیت کالا به خارج به چه صورت امکان پذیراست؟
اگر کالاهای ترانزیت شده در مسیر حملونقل خود برای رسیدن به مقصد از سه یا چند کشور عبور کنند بهطوریکه زمان ورود و خروج در گمرکهای هر کشور از قبل برنامهریزیشده باشد را ترانزیت خارجی مینامند. همانطور که میدانید برای ورود و خروج هر فرد از کشورهای مختلف گذرنامه نیاز دارد، بنابراین رانندگانی که مسئول حملونقل کالاهای ترانزیتی به کشورهای مختلف هستند باید گذرنامه خود را در زمان ورود به کشور برای استعلام تحویل دهند، آن کشور از سازمان حملونقل باربری موردنظر صحت حمل و ترانزیت کالاهای موردنظر را تأیید میکند.
برای جلوگیری از اتلاف وقت رانندگانی که باربری و حملونقل بینالمللی انجام میدهند از نیروی انتظامی گواهینامه بینالمللی دریافت میکنند، همچنین پلاک ماشین آنها و دفترچهٔ مالکیت را بهصورت ترانزیتی تعریف میکنند که هنگام ورود و خروجشان به کشورهای دیگر به مشکل برنخورند.
اگر ترانزیت کالا در گمرکهای داخلی یک کشور انجام شود گیرد و این امر برای انجام تشریفات و قوانین داخلی باشد این فرایند را ترانزیت داخلی مینامند. در گمرک مبدأ کالاهای ترانزیت شده مورد بررسی قرار میگیرند، تعداد و نوع کالا باید طبق همان چیزی باشد که از قبل تعیین شده است اگر که تعداد و نوع کالاها مغایرت داشته باشد این نوع حمل قاچاق محسوب میشود و برای بررسی بیشتر به مراکز قانونی ارجاع داده میشوند.
زمان ارسال و دریافت کالاهای ترانزیت شده در مقصد هم اهمیت زیادی دارند اگر کالاهای موردنظر در زمان مقرر به مقصد نرسند این نوع ترانزیت قاچاق محسوب میشود؛ بنابراین ترانزیتهای داخلی مانند ترانزیتهای خارجی از قوانین و استانداردهایی برخورد دانستند و در صورت رعایتنکردن قوانین خاص حملونقل مانع از ارسال کالاهای موردنظر به مقصد میشود. شرکت حملونقل بینالمللی آریا حمل یکی از خوشنامترین شرکتهای حملونقل کالا در سطح کشور است که با رعایت تمامی قوانین ترانزیت یکی از محبوبترین شرکتهای باربری و اتوبار برای تولیدکنندگان وتجار داخلی می باشد.
قانون FOB در ترانزیت کالا به چه معنا است؟
قانون FOB یا Free on Board به این صورت است که تمام هزینههای ارسال کالا برعهده فروشنده است. اگر در معاملات بینالمللی قانون فوب قید شود، هزینه حملونقل بار از مبدأ تا محل حمل اصلی کالاها یعنی تا رساندن کالا به کشتی یا هواپیما و یا راهآهن برعهدهٔ فروشنده است، از این مرحله به بعد تمامی هزینههای حمل و کرایههای آن، علاوه بر این بیمههایی که به کالاهای مورنظرتعلق میگیرد برعهده خریدار است. تولیدکنندگان و تاجرهایی که تجربه زیادی در ترانزیتهای خارجی دارند، معمولاً قبل از ارسال بارهای موردنظر برای هزینههای مربوط به حملونقل با خریدار توافقاتی را انجام میدهند که برای آنها ضرر و زیانی پیش نیاید.
وافقنامه بینالمللی ترانزیت کالا
کنوانسیون کالاهای خطرناک یا ADR یکی از قوانین و توافقنامههای بینالمللی است که باید برای ترانزیت کالاهای خارجی و بینالمللی مورد بررسی قرار میگیرند. قوانینی که در این توافقنامه وضع شده است به این شکل هستند که قبل از ارسال کالاها به شناسایی نوع کالا و تعداد آنها میپردازند، علائم ایمنی و تمامی استانداردهای کالا را مورد استعلام قرار میدهند و تمامی مستندات و گواهیهای حمل کالا را چک میکنند. این قوانین برای کنترل حملونقل مواد خطرناک است، موادی که برای سلامتی انسان، محیطزیست مخرب و زیانبار هستند.
از نظر لغوی، در فرهنگ فارسی ترانزیت اینگونه معنا شده است: عبور کالا از کشوری به کشور دیگر بدون پرداخت گمرک. بخشی از جابهجایی مسافر و کالا بین مبدأ و مقصد که مستلزم عبور از کشور ثالث باشد.
در لغتنامه دهخدا مترادف این اصطلاح چنین آمده است: ترانزیت، مأخوذ از لاتین، به معنی عبور کالا از کشوری به کشور دیگر بدون پرداخت حقوق عبور. صاحب فرهنگ نظام آرد: عبور مالالتجاره از مملکتی برای مملکت دیگر، مثال: دولت روس برای مال التجاره ی ایران در مملکت خود ترانزیت قبول کرده است.
از زمانهای بسیار دور انسانها برای تأمین نیازهای خود سفرکرده و در طول این سفرها کالاهای موردنیازشان را از سایر مناطق به کشور خود وارد میکرد در دنیای امروز هم این تبادل کالاها در حجم بسیار گستردهتری بین کشورها و قارهها در حال انجام است. هر کشوری برای تأمین نیازهای خود یا مجبور به تولید کالا یا مجبور به واردکردن کالا از کشورهای دیگر است.
کشورها باتوجهبه موقعیت سیاسی، جغرافیایی و فرهنگی خود میتوانند محصولاتی را تولید کنند. تولید این محصولات درصورتیکه بیش از نیاز مصرفی در آن کشور باشد، میتواند به فرصتی برای درآمدزایی در آن کشور بدل شود. برخی مواقع هم یک کشور در تولید یک یا چند محصول ناتوان یا کمتوان است یا تولیدش صرفهٔ اقتصادی ندارد. به همین دلیل تمایل دارد تا آن محصول را از کشورهای دیگر وارد کند. ردوبدلشدن کالا بین کشورهای گوناگون را بهطورکلی ترانزیت مینامند. در معنی دیگر ترانزیت عبارت است از انتقال کالایی گمرک نشده از یک گمرک به گمرکی دیگر تحت نظارت گمرک. به معنای سادهتر، ترانزیت به ارسال کالا و یا اقلام دیگر اشاره دارد که از طرف فروشنده ارسال شدهاند، اما هنوز به خریدار نرسیده و در مسیر هستند.
ترانزیت کالاهای مختلف و روشهای گوناگونی دارد بهعنوانمثال کشور الف محصولی را که در تولید آن به حد مازاد رسیده است را به کشور ب صادر میکند و هم ارزش با آن محصول از بین محصولاتی که کشور ب بهعنوان کالای صادراتی عرضه کرده و در کشور الف موردنیاز است وارد میکند. در شیوهای دیگر، کشور الف از محصولات تولیدی کشور ب خریداری کرده و در ازای آن وجه نقد رایج جهانی یا ارز توافق شده را پرداخت میکند.
از روشهای ترانزیت که بهندرت بین کشورها اتفاق میافتد به این صورت است که کشور الف کالایی را به کشور ب صادر و در مقابل از کالاهای صادراتی کشور ج با اعتبار ذخیره شده کشور ب که از قبل در کشور ج موجود است خریداری میکند با این شیوه هر سه کشور به منافع مدنظر خود میرسند. برخی از کشورها هم در موقعیتهای استراتژیک قرار گرفتهاند، به همین دلیل از آنها بهعنوان راهی میانبر برای رسیدن کالا به مقصد استفاده میشود.
ترانزیت کالا یک فعالیت بینالمللی است به همین دلیل هر کشوری برای ترانزیت با سایر کشورها باید قوانین خود را با قوانین بینالمللی تطبیق دهد. حوزه ترانزیت کالا در بین کشورهای مختلف بسیار رقابتی است و هر کشوری در تلاش است تا برای پیروزی و موفقیت در بازارهای بینالمللی، قیمت ترانزیتی کالا را بهصورت رقابتی تعیین کند. اگر کشوری بتواند از مزیتهای رقابتی و تواناییهایش در زمینه ترانزیت بهخوبی بهرهبرداری کند، میتواند سود خوبی را وارد چرخهٔ اقتصادی خود کند.
معمولاً کشورها به دنبال ترانزیت با مناطق و کشورهایی میروند که در آن هزینههای ترانزیت و حملونقل کالا ارزانتر است.
یکی از موارد مهمی که کشورهای فعال در حوزه حملونقل بینالمللی در نظر میگیرند هزینههای ارزانتر است. زیرا کشوری که حملونقل در آن گران است، مزیت رقابتی خود را در عرصهٔ ترانزیت از دست میدهد. البته در حوزه ترانزیت، فقط ترانزیت خارجی و حملونقل بینالمللی مطرح نیست چرا که بخش عظیمی از حوزه حملونقل به ترانزیت داخلی مربوط میشود. بهطورکلی ترانزیت را میتوان اینگونه دستهبندی کرد:
ترانزیت خارجی
اگر در زمان جابهجایی و حملونقل کالا، تعداد کشورهای درگیر در آن سه کشور یا بیشتر باشد، به آن ترانزیت خارجی گفته میشود. یعنی کالا از مبدأ تا مقصد سه کشور یا بیشتر را رد میکند در این کشورها، کالای وارد شده باید در زمان مشخص و از طریق مرزهای گمرکی مشخص برای ورود، وارد شده و در طی زمان مشخصی نیز از این کشورها خارج شود.
- ترانزیت به خارج
در ترانزیت به خارج، یک مبدأ و یک مقصد وجود دارد. یعنی طی آن کالای صادراتی از گمرک مبدأ با یک ارسال به گمرک مقصد که کشوری خارجی است، ارسال میشود.
ترانزیت داخلی
اگر جابهجایی کالایی بین دو گمرک در یک کشور باشد و این جابهجایی به دلیل انجام تشریفات گمرکی صورتگرفته باشد، به آن ترانزیت داخلی گفته میشود. در ترانزیت داخلی، ابتدا در گمرک مبدأ کالایی که قرار است ترانزیت شود بررسی میشود. این بررسی به این منظور است که کالای ارسالی با کالایی که از قبل اظهار شده یکسان باشد و چیزی به آن اضافه نشده باشد. در صورت دیدن مغایرت، کالای موردنظر قاچاق محسوب میشود.
کالای ترانزیت شده باید در زمانی که مشخص شده است به مقصد برسد. اگر در طی این مدتزمان به گمرک مقصد وارد نشود، کالای قاچاق محسوب میشود. اما اگر کالا در طول مسیر دچار حادثه و تصادف شود، میتوانید با دردستداشتن جریمه نیروی انتظامی حداکثر تا مدت ۵ روز از تاریخ قید شده در پروانه، کالای خود را ترخیص کنید.
ترانزیت به داخل
زمانی که کالایی در یکی از گمرکهای کشور قرار دارد، اما کارهای مربوط به ترخیص آن در گمرکی دیگر در همان کشور باید انجام شود، کالا را به گمرک دوم میفرستند این جابهجایی کالا بین دو گمرک در یک کشور را ترانزیت به داخل میگویند.
ترانزیت کالا و مشکلات آن در ایران
با وجود موقعیت مناسب جغرافیایی ایران و قرارگرفتن در مسیر کریدور شمال – جنوب و سابقه کهن کشور ایران در ترانزیت کالا و مسافر در چارچوب جاده ابریشم، هنوز ایران سهم بسیار کمی در ترانزیت کالا و مسافر حتی در مقایسه با کشورهای منطقه را در اختیار دارد. دلایل بسیار زیادی درگیر مسئله ترانزیت است. از مهمترین دلایل میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
یکی از مهمترین دلایل نبود مدیریت ثابت است: همانطور که میدانید تهیه بودجه و اجرای زیرساختها بخصوص در امور راه و جاده، کشتیرانی، فرودگاه و هواپیما بسیار زمان بر و پر هزینه است. از طرفی زمان وزارت یک وزیر اگر هیچ عامل خارجی مثل استیضاح و عدم رای نباشد چهار سال است. یعنی تا یک وزیر و مدیران زیرمجموعه وی بخواهند یک طرح سنگین و زیربنایی را اجرا نماید، زنگ بصدا درآمده و باید تصمیمگیری را به دیگری واگذار نمایند. هر دولتی هم که عوض بشود، به دنبال خود وزرا و معاونین همگی عوض میشوند.
مسئله دیگر زیر ساختها است. درمورد راهآهن که میتواند نقش بسیار مهمی در ترانزیت داشته باشد، عدم اتمام طرحهای گذشته و نرساندن خطآهن به مرز تأملبرانگیز است. یعنی چند صد کیلومتر راهآهن کشیده شده، اما به مرز بعدی یا عملاً مقصد موردنظر نرسیده است. عدم اتصال شبکهٔ ریلی به برخی نقاط مرزی مثل بوشهر، بندر چابهار و بسیار تأسفانگیز است و این مرزها هم باید مانند سرخس و بندرعباس به شبکهٔ ریلی کشور متصل بشوند تا بتوان حرف از ترانزیت و نقش ایران در حملونقل منطقه زد.
نبود تعامل لازم با کشورهای همجوار سومین عامل است. بااینوجود درحالیکه زیربناهای حملونقل لازم برای تکمیل کریدورهای شمالی – جنوبی و شرق – غرب در ایران بهسرعت در حال احداث است؛ اما به دلیل نبود تعامل لازم با کشورهای همجوار، هنوز از این امکانات به نحو مطلوبی استفاده نشده است.
ترانزیت کالا با آریا حمل
شرکت حملونقل بینالمللی آریا حمل یکی از شرکتهای فعال و پیشرو در حوزه ترانزیت بینالمللی کالا است که در کشور ایران دارای نمایندگی فعال است شما میتوانید برای ترانزیت کالاهایی که در اختیار دارید از خدمات تخصصی این شرکت و مشاوره کارشناسان خبره آن بهره ببرید. برای این که تجارت شما موفق باشد و بتوانید کالاهایی که مدنظر دارید را بدون مشکل به ایران وارد و یا از ایران صادر کنید باید از شرکت حملونقل مناسب و مشاوران حرفهای برای انجام این روند کمک بگیرید. فرایند تجارت کالا یک فرایند مهم و اساسی است و نمیتوان بدون دانش و مهارت برای انجام آن پیشقدم شد.
شما میتوانید برای دریافت خدمات بیشتر و بهرهمندی از دانش کارشناسان ما با ما تماس بگیرید:
۰۲۱۸۶۱۲۱۰۰۰ و ۰۹۳۵۸۷۰۰۳۲۱
